Okres niemowlęcy, czyli pierwszy rok życia dziecka, to czas intensywnego rozwoju i gwałtownych zmian. Maleństwo, które przez większość doby śpi, a otoczenie postrzega jako kakofonię kształtów, barw i dźwięków, stopniowo nabiera coraz to nowych umiejętności i uczy się odkrywać świat. Od tego, jak będzie przebiegał ten etap życia, zależy dalsze wzrastanie malucha. Sprawdź, jak skutecznie i z miłością wspierać harmonijny rozwój dziecka w pierwszym roku życia.
Czego dowiesz się z tego wpisu?
- Jak przebiega rozwój dziecka w pierwszym roku życia?
- Jak wspierać rozwój niemowlęcia na co dzień?
- Jakie zabawki i akcesoria pomagają wspierać rozwój niemowlęcia?
TL;DR
Rozwój dziecka przez pierwsze dwanaście miesięcy życia następuje wyjątkowo szybko i gwałtownie. Okresy intensywnych zmian nazywane są skokami rozwojowymi. W tym ważnym czasie warto wspierać i stymulować poszczególne sfery rozwoju. Pomogą w tym odpowiednio dobrane akcesoria i zabawki, takie jak szmatki i pluszaki sensoryczne, maty edukacyjne. Znaczenie mają także codzienne czynności – zabiegi pielęgnacyjne, rozmowy, dotyk. Maluch chłonie świat taki, jaki go otacza, warto więc tworzyć wokół niego bezpieczną i sprzyjającą harmonijnemu rozwojowi przestrzeń.
Intensywny rozwój
Pierwszy miesiąc życia dziecka to okres noworodkowy. W tym czasie najlepiej funkcjonującym zmysłem u dziecka jest dotyk – maleństwo świat odbiera głównie poprzez skórę. Dopiero później wzrok ulega wyostrzeniu i dziecko uczy się rozpoznawać twarze rodziców, a w kolejnych miesiącach zaczyna reagować także na bodźce dźwiękowe. Zmienia się motoryka – dziecko poznaje własne ciało, świadomie macha rączkami i nóżkami, uczy się podnosić główkę. Około szóstego miesiąca życia jest w stanie samo przewrócić się z brzucha na plecy i odwrotnie. Zmienia się też sposób żywienia, dziecko poznaje nowe smaki, powoli przyzwyczajając się do wzbogacania diety o soczki i zupki. Umiejętność siadania pojawia się w okolicach siódmego miesiąca, a sprawnie raczkuje maluch dziesięciomiesięczny, choć trzeba pamiętać, że w drugiej połowie roku rozwój przebiega już bardzo indywidualnie. Za koniec okresu niemowlęcego uznaje się moment, kiedy dziecko potrafi utrzymać postawę pionową. W tym czasie dziecko szybko rośnie – w pierwszym roku życia przybiera ok. 500-600g miesięcznie, co sprawia, że jego waga zwiększa się praktycznie trzykrotnie.
Okazywanie czułości – rozwój zmysłu dotyku
W pierwszym roku życia jednym z najważniejszych czynników, wspierających rozwój dziecka, jest dotyk rodziców. Okazywanie czułości pomaga rozwijać szereg kompetencji emocjonalnych i socjalnych, rzutujących na całe dalsze życie. Przytulanie, głaskanie i łaskotanie wpływa też pozytywnie na kształtowanie się układu nerwowego malucha. Podczas przytulania niemowlę czuje zapach rodziców, który działa na nie uspokajająco. W ten sposób dotyk zaspokaja potrzebę bezpieczeństwa, a tym samym wzmacnia więź między rodzicami a dzieckiem.
Ogromne znaczenie ma nie tylko przytulanie, ale także kołysanie – to naturalne i instynktowne zachowanie stymuluje rozwój ucha wewnętrznego oraz móżdżku, co w przyszłości będzie miało pozytywny wpływ na równowagę i koordynację.
Rozmawianie z dzieckiem – rozwój mowy
Kolejnym ważnym, a jednocześnie całkowicie naturalnym sposobem wsparcia malucha w rozwoju, jest… mówienie. Czułe słówka i łagodny głos rodziców budują nie tylko strefę bezpieczeństwa malucha, ale również tworzą arsenał pojęć i dają podwaliny całej wiedzy o świecie, jaką dziecko będzie zdobywało przez większość życia.
Warto pamiętać, że dziecko – choć nie potrafi jeszcze odpowiedzieć – komunikuje się od maleńkości. Dlatego warto włączać go w rozmowy, reagować na dawane przez nie sygnały, miny, gaworzenie. Mówienie do dziecka pomaga mu interpretować dobiegające do niego dźwięki i odróżniać znaczenia. Dzięki temu w pewnym momencie samo zacznie je naśladować. Dlatego tak ważne jest, by mówić do dziecka w sposób naturalny – nie zdrabniać i nie próbować gaworzyć. To ono powinno naśladować mowę rodziców, nie odwrotnie.
Stymulujące zabawki – integracja sensoryczna
W pierwszym miesiącu życia maleństwo dopiero przyzwyczaja się do otaczającego go świata, a większość bodźców jest dla niego nierozpoznawalna. Zdobywanie informacji odbywa się w 80% za pomocą skóry, która jest w tym czasie jeszcze bardzo cienka i delikatna. Stopniowo jednak do głosu dochodzą inne zmysły, a maluch zaczyna interesować się tym, co widzi i słyszy. Na tym etapie warto wprowadzić zabawki sensoryczne, wydające delikatne, szeleszczące dźwięki, przywodzące na myśl odgłosy życia płodowego. Tego rodzaju mięciutkie przytulanki o specyficznej fakturze, pomogą w łagodny sposób aktywizować zmysł słuchu, jednocześnie rozszerzając paletę doznań dotykowych maluszka. Dodatkowo kontrastowe elementy wizualne pozytywnie wpływają na proces rozwoju wzroku.
Niech jednak wprowadzanie zabawek do codzienności maluszka będzie łagodne – pierwsze tygodnie po przyjściu na świat to dla niego trudny czas i zbyt duża liczba bodźców będzie prowadziła do rozdrażnienia i dezorientacji.
Kontrastowe akcesoria – rozwój zmysłu wzroku
Ponieważ w początkowych miesiącach po narodzinach wzrok niemowlęcia jest jeszcze nieprzyzwyczajony do intensywności otaczającego go świata i dostrzega właściwie tylko miejsce styku czerni i bieli, warto stymulować go zabawkami i akcesoriami w kontrastujących barwach. Obrazki, plansze albo zabawki można powiesić nad łóżeczkiem lub na szczebelkach. W ten sposób dziecko będzie uczyło się obracać główkę i skupiać spojrzenie. Ponadto, chcąc dosięgnąć obserwowany przedmiot, będzie trącało zabawki i stopniowo ćwiczyło także zmysł dotyku i koordynację wzrokowo-ruchową. Uwidoczni się to około 11-12 tygodnia życia, kiedy maluch zacznie dostrzegać niuanse, interesować się dłużej jedną rzeczą i zmianami, jakie w niej zachodzą.
Wspólne poznawanie świata
Rozbudzanie ciekawości świata to kolejna cecha, która kształtuje się już w okresie niemowlęcym. Gdy dziecko zaczyna rozróżniać poszczególne bodźce i przestają być one dla niego męczącym szumem, chce je poznawać. Wyraża to często mimiką twarzy i spoglądaniem na obiekt, który je zainteresował.
Około czwartego miesiąca, kiedy dziecko potrafi już utrzymywać w górze główkę i manifestować zainteresowanie przedmiotami, wyciągając do nich rączki i próbując chwytać, można wprowadzić matę edukacyjną. Sprawdzają się także >kostki i książeczki sensoryczne oraz szmatki z metkami, za które można pociągać. To zabawki, które pozwalają dziecku odkrywać, jak różnorodne mogą być doznania. Stymulują one jednocześnie różne ośrodki w mózgu malucha, rozwijając małą i dużą motorykę i pokazując powiązania między wyglądem a fakturą czy wydawanymi odgłosami.
Dobrym pretekstem do pokazywania dziecku różnorodności świata są także codzienne czynności. Maluszek chętnie obserwuje mamę podczas przygotowywania posiłku w kuchni czy domowych porządków. Z kolei na spacerze niemowlę odczuwa podmuchy świeżego powietrza, poznaje nowe zapachy i dźwięki, noszenie w chuście pozwala mu także przyglądać się otoczeniu. W tym czasie świetnymi zabawkami okazują się przedmioty codziennego użytku – ubijaczka do ciasta, pudełka po butach albo… same buty!
Zachęcanie do ruchu
Stymulacja ruchu i pomaganie dziecku w odkrywaniu granic ciała to bardzo ważne wsparcie rozwoju. W pierwszych tygodniach życia zadanie to spełnia masowanie i głaskanie skóry maleństwa. Ważna jest właściwie każda aktywność – podnoszenie rączek i nóżek, robienie „rowerka”, unoszenie głowy, przewracanie na brzuch, a wreszcie siadanie i wstawanie.
Doskonałą okazją do stymulowania ruchu jest kąpiel. Podczas niej dziecko ma okazję obserwować reakcje całego swojego ciała – widzi, jaki efekt daje poruszanie paluszkami czy nóżką. Na dodatek ciało zanurzone w wodzie zachowuje się inaczej, a to wzmaga dziecięcą ciekawość.
Kiedy dziecko kończy dziewięć miesięcy, zaczyna już raczkować i wstawać. Można je do tego skutecznie motywować – kolorowe piłeczki, za którymi można puścić się w pogoń, będą świetnym pretekstem do nauki poprzez zabawę. W dalszej perspektywie pomogą pchacze i chodziki.
Ćwiczenia małej motoryki
Pod koniec pierwszego roku życia, gdy ruchy dziecka stają się bardziej precyzyjne, zaczyna interesować się klockami i układankami. Zabawa klockami w przyszłości pozwoli maluchowi na kształtowanie skupienia i dokładności, rozwijanie wyobraźni i uzmysławianie ciągu przyczynowo–skutkowego, łączącego poszczególne przedmioty i wydarzenia. Pamiętaj jednak, że roczne dziecko chętnie bierze różne rzeczy do buzi, dlatego klocki powinny być na tyle duże, by uniknąć ryzyka połknięcia. Klocki gumowe lub materiałowe dodatkowo umilą zabawę, bo będzie je można nie tylko układać (i gryźć), ale także zgniatać czy bezpiecznie rzucać. Gumowe układanki mogą posłużyć jako zabawki do kąpieli. Dodatkowo pojemnik na klocki, do którego dziecko samo może chować je po zabawie, będzie od maleńkości wspierał instynkt dbania o swoje rzeczy i kształtowanie umiejętności utrzymywania porządku.
Okres niemowlęcy to niezwykle intensywny i wyjątkowo ważny czas dla Twojego dziecka. Najważniejsza jest dla niego miłość i uwaga rodziców. Jeśli szukasz akcesoriów, które pomogą Ci w jej okazywaniu, zajrzyj na sklep-tolek.pl!
Poczytaj więcej na ten temat:
Jak skompletować wyprawkę dla dziecka?
Zabawki sensoryczne dla niemowląt - czy warto?
Źródło zdjęć: sklep-tolek.pl, shutterstock.com
